پیشوایان معصوم علیهمالسلام همواره به نماز اول وقت اهمیت میدادند و آن را در هر حالی به جای میآوردند.  حضرت علی علیهالسلام هنگامی که در جنگ صفین سرگرم نبرد بود، در میان هر دو صف کارزار، مواظب آفتاب بود و به آسمان نگاه میکرد تا ببیند که اول وقت نماز ظهر کی است تا آن را در اول وقت اقامه کند. و در جواب ابن عباس که پرسیده بود آیا حالا وقت نماز است با این سرگرمی به جنگ؟ فرمود: ما تنها به خاطر نماز با آنان میجنگیم و میخواهیم نماز برپا شود. 

و من اللیل فتهجّد به نافلهً لک عسی ان یبعثک ربّک مقاماً محموداً.
خداوند متعال به پیامبرش می فرماید: پاسی از شب را از خواب برخیز و قرآن (و نماز) بخوان، این یک وظیفه اضافی برای توست تا پروردگارت تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزد.« اسراء ، ۷۹»
بعد از ذکر نمازهای فریضه پنج گانه این چنین اضافه می کند پاسی از شب را از خواب برخیز و قرآن بخوان «و من اللیل فتهجد به».[۱]
مفسران معروف اسلامی این تعبیر را اشاره به نافله شب که در فضیلت آن روایات بی شماری وارد شده است دانسته اند، هر چند آیه صراحت در این مسأله ندارد ولی با قرائن مختلفی که در دست است این تفسیر روشن به نظر می رسد.
سپس می گوید: این یک برنامه اضافی است، علاوه بر نمازهای فریضه برای تو (نافله لک)
بسیاری این جمله را دلیل بر آن دانسته اند که نماز شب بر پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ واجب بوده است، زیرا (نافله) به معنی (زیاده) است، اشاره به اینکه این فریضه اضافی مربوط به تو است.

اسرار و آثار نماز شب
۱ـ نماز شب یک عبادت بزرگ روحانی
غوغای زندگی روزانه از جهات مختلف، توجه انسان را به خود جلب می کند و فکر آدمی را به وادی های گوناگون می کشاند، به طوری که جمعیت خاطر و حضور قلب کامل در آن بسیار مشکل است، اما در دل شب و به هنگام سحر و فرو نشستن غوغای زندگی مادی و آرامش روح و جسم انسان در پرتو مقداری خواب، حالت توجه و نشاط خاصی به انسان دست می دهد که بی نظیر است.
آری در این محیط آرام و دور از هرگونه ریا و تظاهر و خودنمایی و توأم با حضور قلب، توجهی به انسان دست می دهد که فوق العاده روح پرور و تکامل آفرین است.
به همین دلیل دوستان خدا همیشه از عبادتهای آخر شب برای تصفیه روح و حیات قلب و تقویت اراده و تکمیل اخلاص نیرو می گرفته اند.
در آغاز اسلام نیز پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ با استفاده از همین برنامه روحانی مسلمانان را پرورش داد و شخصیت آنها را آن قدر بالا برد که گویی آن انسان سابق نیستند، یعنی از آنها انسانهای تازه ای آفرید مصمم، شجاع، با ایمان، پاک و با اخلاص و شاید مقام محمود که در آیات فوق به عنوان نتیجه نافله شب آمده است اشاره به همین حقیقت نیز باشد.
بررسی روایاتی که در منابع اسلام در فضیلت نماز شب وارد شده نیز روشن گر همین حقیقت است؛ به عنوان نمونه:
۱ـ پیغمبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می فرماید:
خیرکم من اطاب الکلام و اطعم الّطعام و صلَّی باللیل و الناس نیام.
بهترین شما کسانی هستند که در سخن گفتن مؤدبند گرسنگان را سیر می کنند و در شب در آن هنگام که مردم خوابند نماز می خوانند.[۲]
۲ـ امیر مؤمنان علی ـ علیه السّلام ـ می فرماید:
قیام اللیل مصحّحه للبدن و مرضاه للّرب عزّوجلّ و تعرّض للرّحمه و تمسک باخلاق النبیّین.
قیام شب موجب صحت جسم و خشنودی پروردگار و در معرض رحمت او قرار گرفتن و تمسک به اخلاق پیامبران است.[۳]
۳ـ امام صادق ـ علیه السّلام ـ به یکی از یارانش فرمود:
لاتدع قیام اللّیل فانّ المغبون من حرم قیام اللّیل.
دست از قیام شب برمدار، مغبون کسی است که از قیام و عبادت شب محروم گردد.[۴]
۴ـ رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ می فرماید:
من صلّی باللّیل حسن وجهه بالّنهار.
کسی که نماز شب بخواند صورت (و سیرتش) در روز نیکو خواهد بود.[۵]
حتی در بعضی از روایات می خوانیم که این عبادت به قدری اهمیت دارد که جز پاکان و نیکان موفق به آن نمی شوند.

ساده ترین صورت آداب نماز شب
البته نماز شب آداب فراوانی دارد ولی بد نیست ساده ترین صورت آن را در اینجا بیاوریم تا عاشقان این عمل روحانی بتوانند بهره بیشتر گیرند، نماز شب به طور کاملاً ساده یازده رکعت است که به ترتیب ذیل به سه بخش تقسیم می شود.
الف ـ چهار نماز دو رکعتی که مجموعاً هشت رکعت می شود و نامش نافله شب است.
ب ـ یک نماز دو رکعتی که نامش نافله (شفع) است.
ج ـ نماز یک رکعتی که نامش نافله (وتر) است و طرز انجام این نمازها درست همانند نماز صبح می باشد، ولی اذان و اقامه ندارند و قنوت وتر را هر چه طولانی تر کنند بهتر است.[۶]

*به نماز نگویید کار دارم ، به کار بگویید نماز دارم*

پیامبر اکرم(ص): به هرکس که نماز های پنج گانه را به جماعت بخواند ، گمان نیک داشته باشید.

حضرت عزرائیل (ع) : هر کس بر نماز اول وقت مواظبت نماید من خودم هنگام مرگ شهادتین را بر زبانش جاری

می سازم. خودم شیطان را از او دور می سازم.

 مقام معظم رهبری  امام خامنه ای :

هدف بلند مدت اقامه نماز در جامعه ، صلاح و فلاح همگانی است ، لیکن تا رسیدن به آن مقصود والا هدف میان مدت برافروختن چراغ نماز در همه خانه ها و در خانه ی دلهاست.

هدف کوتاه مدت به کارگیری همه ی ظرفیت علمی و هنری  و تبلیغی کشور در این راه و سمت و سو دادن به همه ی آن گونه تلاش ها در این جهت است.